Bugün yazımda Cal Newport’un Pürdikkat kitabını ele alacağım. Daha önce aynı yazarın Dijital Minimalizm Kitabı kitabını okumuş ve çok beğenmiştim. Pürdikkat kitabı adı üzerinde odaklanma, konsantrasyon ve bunun yöntemleri, katkıları üzerine bir kitap.
Pürdikkat Çalışma Nedir?
Pürdikkat çalışma yüksek yoğunlukla ve bölünmeden bir işle uğraşmak anlamına geliyor. Bu da şu demek; diyelim ki çok önemli bir sunumu tamamlamanız gerekiyor. Kendinize bu iş için bir saatlik süre verdiniz. O bir saat içerisinde çalan telefonlara bakmadan, “yeni e-mail gelmiş midir” diye kontrol etmeden, yan tarafta instagram’a girmeden sadece; ama sadece işe konsantre olarak yapılan çalışma pürddikat çalışmadır.
Peki kaç saat bu şekilde çalışabiliriz? Yapılan araştırmalar vs. insanların gün içerisinde maksimum 4 saate yakın(çeşitli aralar vererek) pürdikkat, tamamen konsantre bir şekilde çalışabildiğini gösteriyor.
Neden Pürdikkat Çalışmaya İhtiyacımız Var?
Geçmiş yıllarda da insanlar pürdikkat çalışma üzerine kafa yormuş ve metodlar belirlemiş, fakat özellikle günümüz dünyasında internet ve akıllı teknolojik cihazlar, sosyal medya uygulamaları elimiz kolumuz halini almış durumda. Yazar çeşitli araştırma ve gözlemleri de baz alarak pürdikkat çalışılmadan yapılan işlerin ortaya kayda değer bir çıktı sunmadığını belirtiyor. Yani bir işe yeterince odaklanmadan efor harcadığımızda aldığımız sonuçlar pek de vazgeçilemez, eşsiz işler olmuyor. İz bırakmaya yetmiyor.
Tabii kitap üst düzey yöneticilik gibi bitmek bilmeyen toplantı trafiği içeren pozisyonları biraz konunun dışında tutuyor. Bu tür mesleklerde işin doğası gereği saatlerce bölünmeden çalışmanın mümkün olmadığını yine de ortaya konan çıktıların değerli olduğunu paylaşıyor.
Yazı İçeriği
Pürdikkat Çalışma İçin Sormanız Gereken 3 Soru
Yazara göre pürdikkat odaklanarak çalışma için çeşitli yöntem ve pratikler olsa da şu kriterler önemli;
1)Nerede ve ne kadar süreyle çalışacaksın?
Pürdikkat çalışma için inzivaya çekilen bilim insanları, otel odasında aylarını geçiren yazarlar vs. var. Tabii ki hepimizin buna imkanı yok. Ama tebdil-i mekanda ferahlık vardır. 🙂 Evde pürdikkat çalışacağınız bir oda, köşe yaratabilirsiniz. Pandemiden beri evden çalışıyoruz, ama normalde çalıştığım şirket açık ofis. Genel Müdür, Ceo vs. herkes açık ofiste ve bu sebeple her katta focus(odaklanma) odaları var.
Ve sınırsız süreyle pürdikkat çalışmak mümkün olmadığı için baştan “ne kadar” çalışacağınızı belirlemenizde fayda var.
2)Kurallarınız neler?
Yazar pürdikkat çalışma için kuralların baştan belirlenmesinin faydalı olacağı görüşünde. Böylelikle her seferinde baştan karar vermenize gerek yok. Örneğin; internet yasak mı? Telefon diğer odaya mı götürülecek? O çalışma için kendinize koyduğunuz bir ölçü var mı?
3)Çalışmanızı nasıl destekleyeceksiniz?
Kitapta pürdikkat çalışma öncesi kahve ritüeli gibi ritüeller belirlenebileceğini belirtiyor. Ya da az önce yazdığım gibi aynı masada çalışacaksanız çalışma ortamını temizlemek, başlamadan çok sevdiğiniz bir şarkı dinleyip keyiflenmek, hafif bir egzersiz, yürüyüş…
“Sadece yürürken akla düşenler gerçekten büyük düşüncelerdir.” Nietzche
Pürdikkat Çalışma İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler
Pürdikkat çalışmayı destekleyecek ve daha verimli hale getirecek bazı önemli hususlar var.
1)En hayati konu neyse ona odaklan.
Bir Tek Şey kitabında odaklanılan çok fazla konu olduğunda daha düşük başarı elde edildiğini bol örnekle ve araştırmayla okumuştum. Bu sebeple liste liste hedeflerden ziyade tek ama anlamlı bir hedef ve tüm konsantrasyonu çabayı o hedefe aktarmak daha mantıklı. Ama yapabiliyor muyum? Hayır.:) Bir şeyi yaparsam aklım diğerinde kalıyor. 🙂 Yine de bu konuda yol katettim ve hatta geçtiğimiz günlerde benim için çok önemli bir hedeften vazgeçmeye karar verdim.(başka bir hedefim için) Aklım kalmadı mı? Kaldı. Ama kapasite diye bir şey var ve biliyorum ki bu kadar çok şeye hakkıyla odaklanabilmem mümkün değil.
Dolayısıyla pürdikkat çalışacaksanız önce konularınızı öncelik sırasına göre sıralayın. Sonra en hayati olan konuyu seçin ve tüm dikkatinizi ona verin.
2)En önemli hedefin için harcadığın çalışma sürelerini ölçüt belirle.
Bu konu aslında benim için yeni bir ışık yaktı. Hedef koyarken örnek veriyorum; “IELTS’ten 8 almak” gibi hedef koyup İngilizce çalışabilirim. Ama IELTS’ten 8 alıp almadığımı görmek için işin sonuna gelmem ve sınava girmem gerekir. 🙂 Bu da bir şeyleri düzeltmek için çok geç olabilir.
Dolayısıyla kendine ölçüt olarak pürdikkat çalışma sürelerini belirlemeni istiyor. “Her gün iki saat pürdikkat şekilde İngilizce çalışacağım, haftasonları bu süreyi 3 saate çıkaracağım” gibi.
3)Skor Cetveli oluştur.
Pürdikkat çalışma süreleri için bir takvim yap. (Basit bir takvim olabilir) Ve çalıştığın günleri orada not al. Yüksek ilerleme kaydettiğin günlerde farklı renklerle yazabilirsin vs. Bunu itici bir güç olarak kullan.
Bu noktaya aşağıda Zinciri Kırma kısmında da değineceğim.
4)Periyodik olarak durum değerlendirmesi yap.
Agile çalışan şirketlerde genelde 15-20 dakikalık hızlı bir değerlendirme toplantısı yapılıyor. Bunu yapmak için illa ki bir ekibe ihtiyaç yok. Kitap kendini belirli periyotta örneğin her Pazar değerlendirmeni öneriyor. Geçmiş haftana bak, eksik noktan varsa fark et, düzeltilebilecek şeyleri düzelt vs.
Multitasking İle İlgili Bir Araştırma
Multitasking yani çoklu görev ile ilgili kitapta bir araştırma sonucuna yer veriliyor;
Katılımcıları, her daim multitasking yapanlar ve nadiren multitasking yapanlar şeklinde ikiye ayırdık ve buradan çarpıcı sonuçlara ulaştık. Her daim multitasking yapanlar konuyla alakasız şeyleri ayırt edemiyorlar. İşler belleklerini yönetmekte başarısızlar ve kronik dikkat dağınıklığından muzdaripler. Bir konu üzerinde çalışırken beyinlerinde aktive olan bölümlerin çoğunluğunun o konuyla alakası yok. Zihinsel açıdan enkaza döndüklerini söylememiz mümkün. Ve zaman içinde edindikleri zihinsel alışkanlıklar “istesem aslında odaklanırım” cümlesini de geçersiz kılıyor.
Jerry Seinfeld – Zinciri Kırma
Zinciri kırma pek çok yerli yabancı youtuber’ın ele aldığı bir konu ve çıkış noktası da Jerry Seinfeld. Kitapta bu prensipten şu şekilde bahsediyor, genç bir komedyen Jerry Seinfeld ile görüşme fırsatı bulur ve ondan tavsiyeler ister;
İyi bir komedyen olmak için iyi espriler bulmalısın. İyi espriler bulmak için de her gün bir şeyler yazmalısın. Duvara bir takvim as ve yeni espri yazdığın günlerin üzerine kırmızı renkli büyük bir çarpı at. Bir zaman sonra ortaya bir zincir çıkacak. Sen bu işe devam ettikçe zincir her gün biraz daha uzayacak. Bu zinciri gördükçe keyfin yerine gelmeye başlayacak, özellikle de ilk birkaç haftalık tecrübeden sonra. Bir kere başladıktan sonra yapman gereken tek şey var o zinciri bozmamak.
Pürdikkat kitabında da geçen bu prensipi yeni alışkanlık edinmeye çalıştığınız her konu için kullanabilirsiniz. Her sabah güne 1 bardak suyla başlamak bile olabilir.
İrade kullanıldıkça tükenen kısıtlı bir kaynaktır.
Her daim irademizi kullanamayacağımız için bazı konuların alışkanlığa dönüşmesi çok önemli. Aşağıdaki yazılar da ilginizi çekebilir.
- Hayatınızı Değiştirebilecek 7 Alışkanlık
- Atomik Alışkanlıklar Kitabı
- Hayat Kalitesini Yükselten Alışkanlıklar
Açık Ofis Modası Geçti Mi?
Kitap pandemi öncesi dönemde yazılmış ve belki yazar yeni araştırmalarla bu konu üzerine yepyeni bir kitap bile yazabilir. Çünkü pandemi ile birlikte şirket içi yazışma araçları, e-mail, whatsapp grupları, zoom gibi toplantı uygulamaları ve özellikle bazı iş kolları için sonu gelmeyen toplantı trafiği eklendi.
Peki pandemi olmasaydı pürdikkat çalışabiliyor muyduk? Elbette ki hayır! Kitapta da bol bol geçen açık ofis modası Türkiye’nin şirketlerini ele geçiren bir moda. Pandemi sonrasında bizi nasıl bir çalışma yapısı bekleyecek bilmiyorum; ama açık ofis düzeni sürekli bölünme ve dikkat dağınıklığına sebep olduğu için yapılan araştırmalara göre verimliliği düşüren bir uygulama. Pek çok şirket tekrar kapalı oda düzeni ya da daha fazla focus odasıyla ofislerini güncelliyormuş bize ne zaman intikal eder bilmiyorum. 🙂
Kısa kısa öneriler
- Hepimizin aslında günlük belirli bir enerjisi var ve bu kaynak sınırsız değil. Uykunun dışında da kaliteli molalara ihtiyacımız var. Kaliteli mola telefonda bir şeylere bakmak değil.:)
- Yazar bu noktada sosyal medyayı hedeflerinize bir katkısı yoksa bırakmanızı ya da bunu yapamıyorsanız bile sosyal medya kullanacağınız ve tv izleyeceğiniz zaman dilimlerini belirlemenizi öneriyor.
- Günlük bir to-do yapmak akşam tüm işleri noktalarken ya da sabah ilk iş bu to-doya göz atmak.
- Akşam işi tamamen kapattıktan sonra herhangi bir sebeple tekrar mail bakmamak, iş düşünmemek.(mola için şart)
- Aynı zamanda akşama doğru şarjımız biteceği için mümkünse pürdikkat çalışma bloklarını sabaha koymak.
Pürdikkat Kitabında Yer Alan Bazı Kitaplar
Artık okuduğum kişisel gelişim, araştırma türü kitapların içinde geçen kitapları da not almaya karar verdim. Ve sizin de ilginizi çekebilir diye Pürdikkat kitabından aldığım kitap notlarını aktaracağım;
- Nicholas Carr – Yüzeysellik
- William Powers – Hamlet’s Blackberry (Hamlet’in Blackberry’si)
- John Freeman – E-posta tiranlığı
- Alex Soojung-Kin Pang – The Distraction Addiction(Dikkat Dağınıklığı Bağımlılığı)
- Malcolm Gladwell – Outliers (Türkçesi de bu isimde)
- Daniel Coyle – Yeteneğin Şifresi
- Adam Grant – Vermek ve Almak
- George Packer – The Unwinding (Çözülme – Amerikan Ulusal Kitap ödülünü almış)
- David Allen – İş Bitirici
Soru ve görüşleriniz için; İletişim sayfasından ya da yorum kısmından bana ulaşabilirsiniz.
