Nasıl Motive Olunur?

Umarım yakın gelecekte bu yazıyı dönüp tekrar okuduğumda farklı ve daha iyi koşullarda oluruz, fakat içinde bulunduğumuz pandemi süreci ile birlikte pek çoğumuz motivasyonunu kaybetti. Örneğin eskiden iş hayatının boğucu zamanlarında en azından haftasonu için neşeli planlar yapabilirdik. Önümüzdeki tatilleri düşünüp umutlanırdık, sevdiklerimizle birlikte olurduk… Şu an sürekli enerjimizi tüketen gündemler var, fakat yerine bizi deşarj edebilecek pek de kaynak yok. Tüm bu tantananın içinde motivasyon eksikliği hissetmek çok normal. Hedef bulamamak, koyduğumuz hedeflere uyamamak, sürekli bir şeyleri ertelemek çok normal. Fakat bugün “nasıl motive olunur” konusundan bahsetmek istedim.

Aslında konuyu benimle bir arkadaşım paylaştı. Aşağıda yer verdiğim şemayı ileterek geçtiğimiz haftalarda yazdığım Ertelememek İçin Kitap Önerisi: Prokrastineyşın yazısına belki bir yenisini ekleyebileceğimi belirtti. Ben de şemayı biraz incelediğimde nasıl motive olunur, konusu hoşuma gittiği için elimden geldiğince çevirerek sizlerle de paylaşmak istedim.

Bazen hedef belirlerken eksik noktalar bırakırız ya da ne yapmamız gerektiğini tam olarak bilemeyiz. Bu şemada hemen hemen uyulması gereken her konuya değinmiş. O sebeple siz de kendiniz için görünür bir yerde tutabilirsiniz. Türkçe halini kendiniz çizebilirsiniz vs. Bu arada ilgili şemayı oluşturan kişi de “The Procrastination Equation” kitabından referans almış. Kitap ilginizi çekerse yazarı Piers Steel.

Hadi başlayalım;

Hedefe Ulaşmak İçin Nasıl Motive Olunur?

Yazara göre motivasyonun aşağıdaki gibi bir formülü var. Yani beklenti ile değer çarpımı, dürtüsellik ile ertelemenin çarpımına bölünüyor. Bu durumda bizim motivasyonumuzu yüksek tutmamız için değer ve beklentiyi yükseltmek, dürtüsellik ve ertelemeyi ise azaltmak için çalışmamız gerekiyor. Peki bunu nasıl başarabiliriz?

Başlayın

Neyi yapmaktan kaçıyorsunuz?(erteliyorsunuz)
Ne yapmak için motive değilsiniz?
Spesifik olun!

Beklentiyi Arttırmak

Harekte geçin. Unutmayın efor eksikliği başarısızlığı garantiler.
Motivasyon için başarıyı fark edin. Küçük gelişimleri zafer olarak kabul edin. Günlük olarak küçük/büyük zaferlerinizin kaydını tutun.
İlham alın. Size ilham veren şeyleri gözden geçirin. Size neyin, neden ilham verdiğini bulun. Ve ilham konusunu görünür kılın.
En kötüsünü planlayın en iyisini umut edin. Neler yanlış gidebilir? Geçmiş deneyimleriniz neler? Yedek planınızı yapın.
Ertelemelerinizi kabul edin. “Sadece bir kez yapacağım” diyerek önemsizleştirmeyin. Erteleme alışkanlığınızın kaydını tutun.
Karşıtlıktan faydalanın. İdeal durum ile mevcut durumu kıyaslayın. Şu an ile geleceği görselleştirin.
Zihninizi kontrol edin. Nitelikler ve beceriler çaba ile geliştirilir. Hiçbir şey değiştirilemez değildir.

Değeri Arttırarak Nasıl Motive Olunur?

Anlam bulun. Temel yaşam amaçlarınızı gözden geçirin. Koyduğunuz hedefin bu amaçlarla bağlantısı var mı?
Akış yaratın/bulun. Zorlukları yeteneklerle eşleştirin. Çok kolaysa zorlaştırın, çok zorsa kolaylaştırın.
Rekabet yaratın, kendinizle yarışın, başkalarıyla yarışın, oyun haline getirin. Netflix‘te şu ara The Queen’s Gambit dizisi çok popüler. Bu madde için çok ilham verici.
Enerji alın, kan akışınızı hızlandırın, yüzünüze soğuk su çarpın. İyi beslenin. Çevrenize enerji verin(müzik ile vs.) Planlarınızı zamanın değil enerjinin ekseninde yapın.
Ödül yaratın. Başarınızı ödüllendirin
Ertelemeyi üretici şeyler için kullanın. Şu an bu eylemi yaparken neleri erteliyorsun?
Planınıza hesap vermeyi ekleyin. Hedefinizi kim biliyor? Başkalarıyla daha paylaşabilir hale getirebilir misiniz? (bu noktada bence size destek olacak kişilerin bilmesi yeterli. Fazla insan açmaya hiç gerek yok)
Acı ve tatlıyı karıştırın. Uzun vadeli çıkarları kısa vadeli kazançlarla birleştirin.
Tutkunuzu bulun. Nelere tutku duyduğunuzu bilin. Hedefiniz bu şeylerle bağlantılı mı? Bu hedef özünde motive ediyor mu?

Dürtüselliği Azaltın

Dürtüselliği yani düşünmeden hareketi azaltın.

Hedef belirleyin. Hedefiniz spesifik, gerçekçi ve anlamlı olsun. “Bunu bitir” yerine “x kadar dakika bunu yapacağım” gibi görevler daha iyidir. “X’ten kaçınacağım/yapmayacağım” yerine “x’i başaracağım” gibi görevler daha iyidir. Örneğin “bugün kola içmeyeceğim” değil “bugün asitli içeceklerin yerine iki litre su içeceğim gibi” hedefler koyun.
Harekete geçin, adım atın. Sadece 5 dakikalığına alarmınızı kur ve o iş için çalışın.
Cezbedici, ve aklınızı çelen şeyleri ortadan kaldırın. Sizi neyin cezbettiğini belirleyin, onları ortadan kaldırın ya da gizleyin. Baştan çıkarılmanın özüne odaklanın eğlenceli kısımlarına değil. Örneğin rejim yapacaksanız evde onlarca abur cuburun olmaması gerekir.
Başarısızlığı acı verici hale getirin. Birisine başarısız olma, hedef erteleme gibi durumlarda para taahhütü gibi meydan okumalar yapın.
Dikkat dağıtıcıları ortadan kaldırın. Dikkatinizi nelerin dağıttığını belirleyin, yok edin ya da gizleyin. Örneğin bir projeye odaklanmanız gerekiyorsa ve sosyal medya sizi meşgul ediyorsa telefonunuzu çalıştığınız süre boyunca ordadan kaldırın, sessize alın vs.
Rutinler ve alışkanlıklar yaratın. Bu hedefin bir parçası alışkanlığa dönüştürülebilir mi? Bu görevin bir kısmı mevcut bir rutine eklenebilir mi? İş ve eğlenceyi ayırın. İşten önce boş zamanınızı planlayın.
Hedef hatırlatıcıları kullanın. İlham veren bir quote(alıntı) okuyun. Hedeflerinizi sık sık gözden geçirin. Hedeflerinizi görünür kılın. (gözünüzün önüne yazıp asın vs.)
Düşüncelerinizi bastırmayı bırakın. Dikkat dağıtıcı şeyleri kafanızdan çıkarmaya zorlamayın.
Süreci görünür kılın. Gelişiminizi takip edin, izini sürün.(track) Bu konu için çok fazla yöntem var. Bullet Journallarda genelde insanlar tracker kısmı oluşturur. Örneğin hedefiniz her gün uyanır uyanmaz 5 dakika meditasyon yapmak ise yaptığınız gün bir deftere kırmızı çarpı koyun. Ertesi gün çarpıya yenisini ekleyin. Devam ettikçe biz zincir oluşacaktır ve zinciri kırmamaya özen gösterin. 🙂 Zaten bunu yapınca sırf döngüyü bozmamak için devam ediyor çoğu kişi. Önemli olan alışkanlık kazanana kadarki eşiği aşmak. Bu konuda 21 günün kısa olduğuna dair araştırmalar mevcut. Kimi 66 gün diyor, kimi 90. Bence biraz da kişinin kendisine ve yapılan eyleme göre değişen bir olgu.
Negatif eşleştirme kullanın. Cazibeleri istenmeyen görüntülerle eşleştirin. Felaket bir sonuç hayal edin. Örneğin tez için çalışmanız gerekiyorsa, sürekli ertelediğinizde karşılaşabileceğiniz durumu hayal edin.