Van Gogh Sözleri ve Van Gogh Hakkında İlginç Bilgiler

2024 yılı için kendime National Gallery’den haftalık planlayıcı almıştım. Kapağında Van Gogh’un bir eseri var.(Van Gogh’s Chair) Defterin içi ise galerideki eserlerle dolu ve bana da ilham olmaları için bu yıl ressamları, sanat akımlarını, hayatlarını araştırmaya; uygun bulduklarımı da Blog’a aktarmaya karar vermiştim. Claude Monet ve Joseph Mallord William Turner ile başlangıç yaptığım seriye Van Gogh ile devam ediyorum. Yazıda Van Gogh sözleri, Van Gogh hakkında ilginç bilgiler, Londra’daki Van Gogh sergisi ve Loving Vincent filmi ile ilgili notlar var.

“Bugün Van Gogh, ona yemek vermeyecek restoranların duvarlarını, onu akıl hastanesine kapatacak doktorların muayenehanelerini ve onu hapse tıktıracak avukatların yazıhanelerini süslüyor.” – Eduardo Galeano

Van Gogh Hakkında İlginç Bilgiler

• Van Gogh, 1853 yılında Hollanda’da, bir ülke papazı olan Theodorus van Gogh ve bir sanatçı olan Anna Cornelia Carbentus’un çocuğu olarak doğdu.
• Günümüzde Vincent Van Gogh’un ünü malum, fakat yaşadığı dönemde profesyonel başarı elde edemedi. Yaşarken sadece 400 frank karşılığında bir tablo satmıştı, ölümünden yedi ay önce.
• Bir dönem, Van Gogh Belçika’nın kömür madenciliği bölgesinde bir misyoner olarak çalıştı. Bu süre zarfında, dünyevi varlıklarının neredeyse tamamını terk etmeye ve bir dilenci gibi yaşamaya başlamasına ilham veren bir manevi uyanış yaşadı. Kilise otoriteleri bunun kilisenin bir temsilcisi için uygun olmadığını düşündü ve görevinden alındı.
• Van Gogh kilise görevlisi, öğretmen, sanat tüccarı gibi görevleri denese de 27 yaşından sonra tüm enerjisini resim ve çizime odaklamaya karar verdi. Başladığı zaman, onu durdurmak mümkün değildi! Bundan sonraki on yıl boyunca, Van Gogh yaklaşık 900 resim ve ek olarak 1,100 kağıt eser oluşturdu – ki bu da ortalama olarak her 36 saatte bir yeni bir eser demekti –
• Van Gogh büyük ölçüde kendi kendine yetişmişti ve ölümünden birkaç yıl önce sadece yaklaşık dört ay boyunca resmi sanat eğitimi almıştı.
• Hayatını mental rahatsızlıklarla geçirdi. Van Gogh’un bir zihinsel rahatsızlıkla yaşadığı bilinir, ancak ayrıntılar konusunda %100 kesinlik bulunmuyor. Ancak semptomlarının halüsinasyonlar, depresyon ve nöbetleri içerdiğidir biliniyor.. Birçok modern psikiyatrist, gösterdiği semptomlardan hastalığını teşhis etmeye çalıştı ve olası teşhisler arasında şizofreni, bipolar bozukluk, frengi, hipergrafya, Geschwind sendromu ve temporal lob epilepsisi bulunmaktadır. Ayrıca, bunların bir kombinasyonuna sahip olma ihtimali de oldukça yüksektir.

• Yetişkin hayatını yoksulluk içinde geçirdi, ucuz yiyeceklerle ayakta kaldı. Beslenmesi genellikle ekmek ve kahveden oluşuyordu, alkolü aşırı derecede tüketiyor ve elinde pipo olmadan nadiren görülüyordu. Kardeşi genellikle onun yardımına koşardı ama sanatına takıntılı olan Van Gogh, tüm gelirleri daha fazla yaratıcı malzeme almak için kullanmayı tercih etti. 33 yaşındayken, Van Gogh’un sağlığı kötüye gitmişti ve kardeşi Theo’ya bir yıl içinde sadece altı kez sıcak yemek yediğini, dişlerinin sallandığını ve acı verdiğini yazdı.
• Van Gogh’un zihinsel sağlığı genellikle kötü olduğundan, birçok zamanı hastanede geçti. Yıllar geçtikçe, yaşadığı halüsinasyonlar ve sanrılar daha yoğun ve sık hale geldi ve komşularının dikkatini çekmeye başladı. Komşuları onun davranışlarından korkarak ona “le fou roux” (Kızıl Saçlı Deli) adını verdiler ve ona karşı bir dilekçe için imza toplamak üzere bir araya geldiler (Arles Dilekçesi). Buna tepki olarak, polis Van Gogh’u evinden tamamen kovdu ve o bir kez daha hastaneye döndü.
• Çoğu insan, Van Gogh’un kulağını kesme hikayesini duymuştur – ve gerçekten kulağını kestiği doğru olsa da, konuyla ilgili detaylar hiçbir zaman doğrulanmadı. Hikayenin popüler versiyonu genellikle şöyle anlatılır; Van Gogh ve çok yakın arkadaşı Gauguin arasında bir kavga çıkmıştı. Tartışma giderek daha da kızıştı ve Van Gogh, arkadaşını bir jiletle tehdit etti. Ancak Gauguin’e gerçekten zarar vermek yerine, Van Gogh kendi kulağının bir kısmını kesti – onu bir bezle sararak bir fahişeye verdi. Ancak bazı tarihçiler, suçun Gauguin’e ait olduğunu düşünüyor. Bu hikayeye göre, kavga sırasında, iyi bir eskrimci olan Gauguin, Van Gogh’un kulağını kendi kılıcıyla kesti ve iki sanatçı polisten kaçmak için gerçeği gizlemeyi kabul etti. Van Gogh’un tüm kulağının kesildiği yaygın olarak inanılsa da, aslında sadece kulağın bir parçasının kesildiği daha olasıdır.
• Kulağını kestikten sonra, Van Gogh Saint-Paul-de-Mausole hastanesine, o zamanlar bir ‘akıl hastanesi’ olarak bilinen yere, kendini kabul ettirmeye karar verdi ve burada ‘genel deliryum ile akut mani’ teşhisi konuldu. Neyse ki Van Gogh, hastanedeyken sanatını oluşturmaya devam edebiliyordu. En ünlü eserini tamamladığı yer burasıydı: ‘Starry Night’. Aslında, Starry Night, farklı günlerde ve hatta günün farklı zamanlarında resmedildi. Işığın ve hava durumunun değiştiğini izlerken, gün doğumu, ay doğumu, güneşli günler, kapalı günler, rüzgarlı günler ve yağmurlu günlerde manzarayı resmetti. Bir başyapıt olarak tanınsa da, Van Gogh bu eserle hiçbir zaman mutlu olmadı ve hatta hastanede bulunduğu süre içinde tamamladığı diğer eserlerle birlikte bunların başarısız olduğunu düşündüğünü bile söyledi.
• Van Gogh, post-empresyonist selfie’nin öncüsüydü. Üç yıl boyunca, etkileyici 43 adet öz-portre yaptı – ancak bu, gururundan çok gereklilikle ilgiliydi. Ücretli modellere maddi olarak yetişmekte zorlandığı ve sınırlı bir sosyal çevresi olduğu için, Van Gogh’un resmedecek kimsesi yoktu. Öz-portrelerinde, genellikle bakımsız ve traşsız görünüyor, derin gözleri, zayıf çenesi ve eksik dişleri var. Hatta kulağını kestikten hemen sonra taze bandajlarla yaptığı bazı portreler bile var. Diğer maliyet tasarrufu yöntemleri arasında, yeni tuval almak yerine eserlerinin üzerine boyama yapmak da vardı, bu da 900 resmin altında neyin saklı olduğunu merak ettiriyor!

• 37 yaşında olan Van Gogh, hastaneden taburcu edildi ve kardeşine daha yakın bir yere taşındı, ancak zihinsel sağlığı daha da kötüleşmeye devam etti. 29 Temmuz 1890’da, göğsüne ateş ettiği bildirildi. Mermi, göğsünden geçerek iç organlarına veya omuriliğine belirgin bir zarar vermeden geçti, ancak doktorlar onu çıkaramadı ve enfekte olmuş yara nedeniyle iki gün sonra öldü. Bu, Van Gogh’un hikayesinin en kabul edilen sonudur, ancak bazıları onun mermiyi kendisi ateşlemediğine ve aslında yerel bir gencin sanatçıyı vurduğuna inanıyor.

• Resimleri genellikle nispeten hızlı bir şekilde tamamlanırdı, çünkü tarzı spontan ve sezgiseldi, bu da bazı izleyicileri duraksatıyordu. Bu konuda, bir keresinde kardeşine şunu söylemişti: “Herhangi biri ‘şu şu [resim] çok hızlı yapıldı’ dediğinde, sen de onların bunu çok hızlı baktıklarını söyleyebilirsin.”
• Hayatı boyunca belirli bir derecede zihinsel rahatsızlık çekmesine rağmen, zihinsel sağlığı 1880’lerin sonlarında derin bir düşüş yaşadı. Bu süre zarfında, boyalarını yediği ve bazen terpentin içtiği söylenir.
• Vincent’in psikolojik bozulmasının haberleri kardeşi Theo’ya ulaştığında, ressam Paul Gauguin’i, o sırada yaşadığı Arles, Fransa’ya taşınması için Vincent’i gözetlemesi için tuttu. Birkaç hafta içinde, iki sanatçı sürekli tartışma halindeydiler ve aynı odada durmakta zorlanıyorlardı.
• Van Gogh’un hayatına dair en ünlü anekdotlardan biri, sanatçının kendi sol kulağını kesmesiyle ilgilidir. Gerçekte, sadece kulağın üst kısmı kesilmişti. Hikaye şöyle devam eder: Gauguin ile bir tartışma yaşadı ve bu onu öyle bir çılgınlığa sürükledi ki bir ustura alıp kulağını parçaladı. Hikayenin bazı versiyonları, kulağın parçalarını yerel bir genelevde bir fahişeye hediye olarak sunduğunu iddia eder.
• Kulak kesme olayından sonra, Van Gogh yakındaki Hôtel-Dieu hastanesine kabul edildi. Büyük kan kaybından kurtulduktan sonra taburcu edildi. Ne yazık ki, derin bir depresyona düştü; bununla başa çıkmak için gündüzleri evde resim yapar, ancak geceleri hastanede geçirirdi.
• Vincent’in çok düşkün olduğu kardeşi Theo, ondan sadece birkaç ay sonra öldü, ve Theo başlangıçta Utrecht’te gömüldü. İki kardeşin olağanüstü yakın ve özel ilişkisini anmak için, Theo’nun eşi kocasını mezardan çıkardı ve onu Vincent’in yanına Auvers’te yeniden gömdü.
• Van Gogh’un birçok eseri kaybolmuştur, çünkü eserlerini sahiplenen birçok insan onları değersiz buldu. Kendi annesinin bile, dolu dolu sandıklar dolusu resmini yok ettiği söyleniyor.

Londra – Van Gogh Sergisi

Geçmiş yıllarda Amsterdam’daki Van Gogh Müzesi’ne bilet alıp kapanış saatine 15 dakika kala gittiğimiz için gezememiştik. Aslında o dönem müze, sanat ilgim de şimdiki kadar yoktu. Önümüzdeki yıllarda tekrar Amsterdam’a gidersem mutlaka gezeceğim yerlerden biri. Londra’da ise National Gallery’de Van Gogh’un birkaç eseri bulunuyor.

Geçtiğimiz haftalarda yine Londra’daki Van Gogh: The Immersive Experience sergisine gittik. Daha önce İstanbul’da Da Vinci ile ilgili benzer konseptte bir gösterime gitmiştim. Bu tür sergiler bir ya da iki kez deneyimlemek için keyifli bence; ama bir sanatçının kendi eserlerini görmekle eşdeğer bir etkileri bulunmuyor.

Yine de Londra’daki İstanbul’a göre daha iyi bir deneyim sundu. Oturma alanları, sanatçının dünyasında kayboluyormuş hissi verecek şekilde tasarlanan bölmeler, ekranlarda yer verilen Van Gogh sözleri ve hayatından kesitler, müzikler başarılıydı. Dünyevi dertlerden bir süreliğine alıp götüren bir etkisi oldu.

Van Gogh Sözleri

Sergide ekranlarda Van Gogh sözleri yer alıyordu. Bir kısmı bana çok vurucu geldiği için yazımda yer vermek istedim, telefon notlarıma da aldım;

• Doğayı severseniz güzelliği her yerde görürsünüz
• Harika şeyler anlık bir dürtüyle değil, bir dizi küçük şeyin bir araya gelmesiyle olur.
• Herhangi bir şeyi denemek için cesaretimiz olmasaydı yaşam nasıl olurdu?
• İnsanı sevmekten daha sanatsal bir şey yoktur.
• Taslak çizmek resmin büyümesi için tohum ekmek gibidir.
• Başarı bazen bir dizi başarısızlığın sonucudur.
• Resimlerimi hayal ediyorum, hayallerimi çiziyorum.
• Çoğu zaman gecenin gündüzden daha canlı ve zengin renklerle dolu olduğunu düşünürüm.
• Üzüntü sonsuza kadar sürecek.
• Dışa vurmak istediğin şeyi tecrübe etmelisin.
• Hayatı tanımanın yolu birçok şeyi sevmektir.
• Eğer içinde bir ses (resim) yapamazsın derse, kesinlikle (resim) yap ve o ses susacaktır.
• İşe kalbimi ve ruhumu koydum, bu süreçte aklımı kaybettim.
• Hayatı bilmenin yolu birçok şeyi sevmektir.
• Çoğu insanın gözünde neyim ben? Değersizin biri ya da tuhaf, aykırı, hoşa gitmeyen bir adam, toplumda kendine bir yer bulamamış, yer bulamayacak bir yaratık, yani hiçten de daha aşağı bir şey. Haydi diyelim ki bu böyledir, ben de inadına böyle değersiz, böyle aykırı bir adamın gönlünde neler bulunduğunu göstermek istiyorum eserimle.

Loving Vincent

Yazımı kapatmadan önce Vincent van Gogh ile ilgili Loving Vincent filmini de not düşmek istiyorum. 100’ün üzerinde ressam 65.000 yağlıboya tablosu kullanarak oluşturulan ve Van Gogh’un ölümünden sonra onun son dönemlerini ele alan bir animasyon film. Alışılanın çok dışında ve çok büyük emeklerle yapılmış izlediğim en çarpıcı animasyonlardan biriydi.

Kaynak: 

• https://www.aruma.com.au/
• https://www.sothebys.com/en/?locale=en
• https://vangoghexpo.com/london/

Hizmetler: Koçluk almak ister misiniz?

Soru ve görüşleriniz için; İletişim sayfasından ya da yorum kısmından bana ulaşabilirsiniz.