Zen Kitabı - Basit Yaşama Sanatı

Shunmyo Masuno’nun kaleme aldığı Zen kitabı – Basit Yaşama Sanatı sanırım henüz Türkçe’ye çevrilmedi. Japonya’da en çok satanlar arasına giren kitabın yazarı Harvard Graduate School of Design, Cornell University ve Brown University’de de dersler veren bir eğitmen, rahip, aynı zamanda da ödüllü bir Zen bahçe tasarımcısı.

Zen kitabı, 4 bölüm ve hayata dair 100 öneriyi içeriyor. İngilizce versiyonda kalın bir kapak tasarımına sahip. İçeriğinde çok güzel illüstrasyonlar var. Tasarımını sevmemek mümkün değil.

Yazıda “karga notu” olarak yazdıklarımın dışındaki tüm kısımlar kitaba ait. Özüne ve anlama sadık kalsam da bir çevirmen kadar mota mot çevirmediğim yerler vardır.

Zen Kitabı – 15 Öneri

Boş Durmak İçin Zaman Yaratın

Zen kitabı: Her gün sadece on dakika bile yeterli. Hiçbir şey düşünmemek, hiçbir şey yapmamak için zaman yaratın. Zihninize çeşitli düşünceler gelecektir, onları tek tek uğurlayın. Başka şeyler tarafından dikkatiniz dağılmadığında saf gerçek haliniz ortaya çıkacak. Hiçbir şey düşünmemek için zaman yaratmak basit yaşamın ilk adımıdır.

Karga notu: Bu konuda geçmişte eski bir Zen deyişi okumuştum; “Çok meşgul değilsen her gün 20 dakika meditasyon yap. Çok meşgulsen bir saat yap.” diyordu. Özellikle çalışma hayatında “yoğunum” nokta, virgül gibi kullanılan bir şey. Herkes yoğun, herkes meşgul. Zen felsefesine göre o döngüden çıkmak için durmak, yavaşlamak gerekiyor.

15 Dakika Erken Uyanın

Japonya’da “meşgul” kelimesi “kayıp” ve “kalp” sembolleriyle yazılır. Zamanımız olmadığı için meşgul değiliz, kalbimizde oda olmadığı için meşgulüz. Özellikle de işler zorlaştığında 15 dakika erken kalkmayı deneyin. Omzunuzu esnetin, göbek deliğinizin olduğu kısımdan derin nefesler alın. Siz derin nefesler aldıkça zihniniz kendiliğinden sakinleşecektir. Daha sonra gökyüzünü izlerken, bir fincan kahve/çayın tadını çıkarın. 15 dakika erken kalkmak sizi mucizevi şekilde iyi gelecektir.

Karga notu: Taoizmin kurucusu Çin filozofu Lao Tzu‘nun; “Zaman sonradan yaratılmış bir şeydir. Zamanım yok demek, istemiyorum demek gibidir.” sözü var. Günde 8-10 saat mesaiyi, trafiği vs. hesaba katmamışlardır muhtemelen. 🙂 Ama yine de zamanımızı kullanırken pek çok seçim yapıyoruz. Örneğin sosyal medyada 3-4 saat vakit geçirmek, başka eylemleri “istemiyorum” demek aslında.

Sabah Havanın Tadını Çıkarın

Her gün 5’te uyanırım ve ilk yaptığım şey ciğerlerimi hava ile doldurmaktır. Aynı süreç her gün kendisini tekrar eder; ama hiçbir gün aynı değildir. Havanın verdiği his, güneş ışıklarının geldiği zaman, gökyüzünün rengi, ağaçlardaki yapraklar, her şey sürekli değişir. Gündüzler, bu değişimi en iyi deneyimleyeceğiniz zaman dilimleridir. Zen’de bedenimizi ve zihnimizi harika sabah havasını soluyarak besleriz.

Çalışma Masanızı Organize Edin

Zen tapınaklarında rahipler her gün sabah-akşam temizlik yapar. Tüm kalbimizle temizleriz, ama tapınak kirli olduğu için değil. Amaç sadece tapınağı temizlemek değil zihnimizi de temizlemektir. Her hareketle birlikte zihindeki tozları da alırız. Her toz alışında kalbin daha da parlar. Aynı şey çalışma masan için de geçerli. Kaygı ve problemlerle rahatsız edilmeye izin verme. Zihni canlı tutmanın birinci yolu bir şeyleri hizaya sokmaktır.

Karga Notu: Bu kesinlikle bende işe yarıyor. İlla ki işe güce başlamadan önce çalışma ortamımı temizlemem, düzenlemem gerekli. Daha hevesli ve pozitif hissediyorum. Yaptığımız bazı eylemler modumuza doğrudan etki edebiliyor. Egzersiz gibi, duş almak gibi… Bir gazete makalesinde “canınız sıkıldığında elinizi yıkayın ve dertlerinizin suyla birlikte akıp gittiğini hayal edin.” diyordu.

Öğünlerinizi İhmal Etmeyin

Yemek yerken yemeğe odaklanır mısınız?

Kahvaltı evden çıkmadan önce, işe/derse başlamadan aceleye getirilen bir öğün. Öğlen yemeği arkadaşlarınızla konuşurken yenir. Akşam yemeğini ise televizyonun karşısında yersiniz. Yeme eğleminin kendisi sıklıkla ihmal edilir değil mi?

Zen’de “tüm kalbinizle yiyip için” deriz. Anlamı, kahveni içerken sadece ona odaklanıp tadını çıkarmaktır.

Karga notu: Mindfulness Nedir? – Minfulness İçin Öneriler yazısını bırakıyorum. Bu konuda “Mutlu insan saçını tararken saçını düşünen insandır.” sözünü de severim.

Sebze Odaklı Beslenmeyi Keşfedin

Sebze odaklı bir beslenme biçimini benimsediğinizde zihniniz daha huzurlu hale gelir. Aksine et hırçın bir ruha yol açar. Cildiniz renksizleşmeye başlar.

Belki beslenme düzeninizden tamamen et ve balığı çıkarmak kolay değil. Ama haftada bir gün sadece sebze ile beslenmeyi deneyebilirsiniz.

Karga Notu: Sanırım benim sorunum et yememek değil, bunu başarabilirim. Ki zaten her gün yemiyorum. Fakat haftada bir günü işlenmiş gıda ve karbonhidrat yemeden geçirmek harika olurdu.

Zen Kitabı - Basit Yaşama Sanatı — Zen Kitabı – Basit Yaşama Sanatı

Gün Batımını Takip Edin

Güneş battığında bir dakikanızı ayırıp gökyüzüne bakın. Bugünü geçirdiğiniz için şükredin. Bu an ruhunuzu ısıtacaktır.

Karga Notu: Geçmiş yıllarda Instagram’da(@yazarkarga) bir ay boyunca evin aynı noktasından aynı saatte gün batımını çekmeye karar vermiştim. Sonra görselleri video haline getirdim. Gökyüzü eşsiz bir şölen sunuyor. Gün batımından etkilenmeyen var mıdır ki? Tüm dünyevi saçmalıklardan daha güzel bir şey varsa o da güneşin batışını izlemektir.

Zen kitabı, Japonya’da güneşin batışını izlemeye gidilen bir tepe olduğundan bahsediyor. Türkiye’de de benzer yerler var. Örneğin; Bozcaada ve Kapadokya’da insanlar hususi olarak Güneş’in batışını izlemeye gidiyor.

Derin Nefes Alın

Postürünüzü ayarlayın(dik oturun). Nefesinize dikkat kesilin. İş yerinde stres altındayken 7-8 kez derin nefes alın. Bunu yaptığınızda zihniniz sakinleşecektir.

Bu pratik hem kalbinize hem zihninize iyi gelecek. Öğlen arasında sadece beş dakika oturup nefesinize odaklanmayı deneyin.

Karga Notu: Aşağıdaki yazılar ilginizi çekebilir;

Uyumadan Önce Tatsız Şeyler Düşünmeyin

Akşam yatmaya gittiğinizde, o gün başınıza gelenleri bırakın. Uyumadan önce yapacağınız 5 dakikalık meditasyonun faydalarını hafife almayın. Ertesi gün kalktığınızda yenilenmiş hissedeceksiniz.

Karga Notu: Youtuberlardan biri uyumadan önce zihninden ulaşmak istediği hayalleri geçirdiği söylemişti. Yaptığımda iyi geliyor, evet; ama süreklilik sağladığım bir şey değil. Pandemi sonrası bir şeyler izleyerek uyumak gibi saçma bir alışkanlık edindim. Genel olarak arka planda Modern Family ya da Friends dinliyorum.

Şehirde İnzivaya Çekilin

Başkaları tarafından rahatsız edilmediğiniz, kendinizle kalabileceğiniz bir yer keşfedin. Doğada zihinsel özgürlüğünüzü yeniden kazanabileceğiniz bir yer yolunuzu aydınlatır.

Karga Notu: İstanbul’dayken Validebağ Korusu benim için o inziva noktalarından biriydi. “Ağacım” dediğim bir ağaç bile vardı, bazen işten dönerken laptop çantasıyla gittiğimi bile bilirim. Hayatımdaki en meditatif anlardan birini de orda yaşamıştım ve anda kaybolmak tüm mutsuzluğumu silip süpürmüştü. Doğanın mucizevi bir şifa gücü var.

Henüz Olmamış Şeyler İçin Endişelenmeyin

Bir gün Huike, Bodhidharma’ya giderek “Zihnim sürekli anksiyete halinde. Onu sakinleştirmem için lütfen bana yardım et.” der. Bodhidharma yanıtlar; “Kaygılarını gideririm; ama önce onları bana getirmen gerekir.”

Huike kaygılarının soyut şeyler olduğunu fark eder. Henüz gerçekleşmemiş şeyler için kaygılanmaya gerek yok. Sadece şu an olan biteni düşün.

Hemen hemen tüm kaygılar zihnin ürünüdür.

Karga Notu: Bu konuda Buda’ya atfedilen; “Sorunun çaresi varsa neden endişelenelim? Sorunun çaresi yoksa endişelenmek bir fayda sağlamaz.” cümlesi mevcut.

Basit Düşünün

Belirsizlik altındaysanız basit düşünmek en iyi yoldur. Zen’de samadhi kavramı: Meditasyon yoluyla elde edilen yoğun konsantrasyon durumudur. Tek bir şey için çabala. Ona buna dallanıp budaklanmak yerine, dikkatinizi tek bir şeye odaklayın. Gerçekten önceliğiniz olan şeye.

Karga Notu: Gary Keller’ın “Bir Tek Şey” kitabını okuyabilirsiniz. Bkz. 10 Harika Kişisel Gelişim Kitabı Önerisi

Kendinize İnanın

Fırsatlar güvenden doğar.

Zen’de “her şey hiçlikten gelir.” deriz. Hiçlikte sonsuz bir potansiyel vardır. Hepimizin yetenekleri var, kimse sıfır potansiyelli değil. Sorulacak soru; bu potansiyeli nasıl serbest bırakırız?

Kendi kendine sıkışıp kalanlar için yanıt kendine inanmaktır.

Yetenekleriniz henüz tam olarak gerçekleştirilmedi. Potansiyelinizi daha fazla ortaya çıkarmak için çaba harcarsanız, bir ilerleme göreceksiniz. Hayat her zaman düz bir çizgide ilerlemez. Çabalarımız bazen karşılıksız kalabilir. Buna rağmen kendinize inanmayı ve en iyinizi ortaya koymayı deneyin. İlerlemekten korkmayın.

Endişelenmek Yerine Hareket Geçin

Bir konu hakkında endişelendiğinizde “yapamayacağınıza” dair inancı büyütürsünüz. Konunun içine daldığınızda ise başarabildiğinizi ya da çözümler bulduğunuzu görürsünüz. Bu tıpkı bungee jumping yapmaya ya da lunaparklardaki hızlı trene binmeye benzer. En korkunç an bindikten sonra değil, hemen binmeden önceki andır.

Kendinize karşı dürüst olun: Kendi kaygılarınızı besliyor musunuz?

Kendi yarattığınız labirentte kaybolmak zaman kaybıdır.

Onun yerine enerjinizi işin kendisiyle yüzleşmek ve her seferinde bir adım atmak için harcayın.

Olumlu Olun

Budizm’de “her gün iyi gün” deriz. İyi ya da kötü olayların olmasından bağımsız olarak her gün kıymetlidir, çünkü hiçbirinin tekrarı yok.

Bir günün iyi olmasını olaylar ya da insanlar değil kendi zihnimiz belirler.

Her olay çoklu şekilde yorumlanabilir, önemli olan sizin nasıl tepki verdiğinizdir. Olayları kontrol etmek ya da değiştirmek sizin elinizde olmayabilir; ama nasıl reaksiyon gösterdiğiniz sizin elinizdedir.

***

Kitaptan seçtiğim 15 öneriyi aktardım. Zen kitabında birden fazla önerilen maddeler de vardı.

Her ne yapıyorsan, %100 o işe odaklan.
Meditasyona, sessizlik anlarına vakit ayır.
Kendi bahçeni oluştur. Bahçe yapamıyorsan, balkonu bitkilerle donat. Balkonun yoksa pencerenin önüne bitki koy. Kısacası bitkilerle haşır neşir ol.
Doğada bol bol vakit geçir.

Aşağıdaki yazılar da ilginizi çekebilir;

Soru ve görüşleriniz için; İletişim sayfasından ya da yorum kısmından bana ulaşabilirsiniz.